İspanya ve Portekiz’deki büyük elektrik kesintisine ne sebep olmuş olabilir?
Pazartesi günü İber Yarımadası'nda yaşayanlar için kaosa neden olan büyük elektrik kesintisinin ardından İspanya ve Portekiz'in bazı bölgelerine elektrik tedariği yavaş yavaş geri geliyor.
Kesinti, metroları ve demiryollarını iş yapamaz hale getirdi, telefon hizmetleri ve internet bağlantısı kesildi ve her iki ülke ile Fransa'nın bazı bölgelerinde ATM'ler ve trafik ışıkları kapandı. Pek çok kişi şimdi geceyi elektriksiz geçirme ihtimaliyle karşı karşıya.
Bölge yaklaşık 60 milyonluk bir nüfusa ev sahipliği yapıyor, ancak kesintiden kaç kişinin etkilendiği bilinmiyor.
İspanya'nın ulusal şebeke operatörü Red Electrica yaptığı açıklamada, Pazartesi akşamı Katalonya, Endülüs, Bask Bölgesi ve Kastilya ve Leon dahil olmak üzere çeşitli bölgelerin bazı kısımlarına elektrik tedarikinin yeniden sağlandığını bildirdi.
Red Eletrica'nın operasyon müdürü Eduardo Prieto Associated Press'e verdiği demeçte durumu "istisnai ve olağanüstü" olarak nitelendirirken, Avrupa Komisyonu'nun temiz enerjiyi teşvik etmekle görevli başkan yardımcısı Teresa Ribera olayı "Avrupa'da son zamanlarda kaydedilen en ciddi vakalardan biri" olarak nitelendirdi.
Yetkililer halen kesintinin asıl nedenini belirlemeye çalışıyor ve uzmanlar kesintinin neden meydana geldiğine dair bazı olası senaryoları öne sürdü.
Nadir görülen atmosferik bir olay mı?Pazartesi günü dolaşan söylentilerde, kesintinin İspanya'nın enerji şebekesinin yüksek gerilim hatlarında "anormal salınımlara" neden olan "atmosfer titreşimi" adı verilen nadir bir fenomenin sonucu olabileceğiyle ilgiliydi.
Portekizli enerji şirketi REN'in Pazartesi günü öğleden sonra BBC'ye yaptığı açıklamada, "Bu salınımlar elektrik sistemleri arasında senkronizasyon hatalarına yol açarak birbirine bağlı Avrupa şebekelerinde art arda arızalara neden oldu," denildi.
REN daha sonra Portekiz medyasında bu iddiaları yalanladı. Peki bu titreşimler nedir ve bölgenin elektrik şebekesi üzerinde ne gibi bir etkisi olabilir?
İngiltere'deki Sheffield Üniversitesi'nde enerji sistemleri profesörü olan Solomon Brown, "atmosferik titreşimin" "yerel elektromanyetik alanda küçük bir kaymaya neden olmakla" eşdeğer sayılabileceğini söyledi.
Euronews Next'e verdiği demeçte, "Bu, örneğin bir güneş olayı ile aynı etkiye sahip olacaktır ve elektrik güç akışlarında kontrol edilmesi gereken dengesizliklere neden olabilir," dedi.
Firma bunu kontrol etmek için güç kaynaklarından sağladıkları güç miktarını üretmelerini veya azaltmalarını istemek gibi bir dizi eyleme başvurabilir.
Brown, rahatsızlığın çok büyük olduğu durumlarda, operatörlerin şebekeyi kapatabileceğini ve yavaşça tekrar açabileceğini belirtti. Şebekeye yeniden enerji vermenin "zor" olduğunu da sözlerine ekleyen Brown, elektriğin her yere geri gelmesinin birkaç saat sürebileceğini söyledi.
İspanya-Portekiz şebekesi konusunda uzman olmasa da Brown, bu iki şebekenin tek bir güç ağı oluşturmak üzere senkronize edilmiş yüksek gerilim kabloları aracılığıyla "birbirine bağlı" olduğuna inanıyor.
"Bu oldukça yaygın bir durumdur ve Avrupa için, işbirliği yapabilen ancak stres zamanlarında ayrı ayrı yönetilmesi ve tekrar bir araya getirilmesi gereken tek bir güç şebekesinin oluşturulmasına yardımcı olur."
Londra Üniversitesi'nde enerji sürdürülebilirliği alanında kıdemli bir öğretim görevlisi olan Onyema Nduka, elektrik şebekelerinin normalde birbirine bağlı olduğunu, çünkü onlara güç sağlayan üretim tesislerinin şehirlerden uzakta bulunduğunu söyledi.
Bu da şebekenin bir bölümündeki elektrik kesintisinin "diğer bölgelerde basamaklı bir etkiye yol açabileceği" anlamına geliyor.
"İdeal olarak, birden fazla tedarik noktası, farklı yerlere yerleştirilmiş yedek jeneratörler, birbirine bağlı teller ve kablolar gibi yedekler sisteme dahil edilir," dedi.
AP ve yerel medyaya demeç veren Portekizli yetkililer şu ana kadar kesintiden ülke dışından kaynaklanan belirtilmemiş teknik sorunları sorumlu tuttu, ancak soruşturmanın hala devam ettiğini belirttiler.
Endülüs bölgesel hükümetinin başkanı Juanma Moreno Pazartesi günü yaptığı açıklamada bir siber saldırının göz ardı edilmediğini söyledi ve vatandaşlara tedbirli olmalarını tavsiye etti.
Ancak siber saldırı iddiası İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Portekiz Başbakanı Luis Montenegro ve Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa'nın da aralarında bulunduğu yetkililer tarafından yalanlandı.
Sanchez sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada "İspanya bu tür durumlarla başa çıkabilecek mekanizmalara sahiptir," dedi.
"Bir kez daha kamuoyunu tüm yetkililerle işbirliği yapmaya ve her zaman yaptığımız gibi sorumlu ve medeni bir şekilde hareket etmeye çağırıyorum".
Portekiz Ulusal Siber Güvenlik Merkezi de yaptığı açıklamada kesintinin bir siber saldırıdan kaynaklandığına dair herhangi bir belirti olmadığını açıkladı.
Enerji altyapısı uzmanı Neara'nın genel müdürü Taco Engelaar Euronews'e yaptığı açıklamada, ulusal şebekelerin ve sistemlerinin birbirine bağlı olmasının, bir arıza ya da saldırının aynı net sonucu doğuracağı anlamına geldiğini belirtti.
"Böylesine yaygın bir şebeke arızası son derece olağandışıdır ve birkaç şeyden kaynaklanabilir: şebekede gücü düşüren fiziksel bir arıza olabilir, bunun arkasında koordineli bir siber saldırı olabilir veya talep ile arz arasındaki dramatik bir dengesizlik şebeke sistemini uçuruma sürüklemiş olabilir," dedi.
"Eğer bu bir sistem hatasıysa, o zaman farklı bölgesel ve ulusal şebekeler arasındaki bağlantı bugün gördüğümüz geniş çaplı kesintilere yol açıyor olabilir," diye ekledi.
"Aynı şey bir siber saldırı için de geçerli - bu sistemlerin çoğu birbirine bağlı ve enerjiyi paylaşıyorlar - birini çökertmek birçoğunu çökertebilir."
Haber Kaynak : TR.EURONEWS.COM
"Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır."